Prezydent Argentyny Javier Milei wygłosił niezwykłe przemówienie na Światowym Forum Ekonomicznym w Davos 17 stycznia 2024 roku. Rainer Zittelmann zebrał i skomentował niektóre z najważniejszych i najbardziej znaczących fragmentów.

Teza 1: Kapitalizm jest najlepszą i jedyną receptą na biedę

Milei zaczyna od przeglądu historycznego i wyjaśnia, że dopiero kapitalizm, który pojawił się około 200 lat temu, dał dużej części światowej populacji szansę na wyjście z biedy.

Milei: „… Kiedy spojrzysz na PKB per capita od 1800 roku do dziś, zobaczysz, że po rewolucji przemysłowej globalny PKB per capita pomnożył się ponad 15-krotnie. Oznaczało to gwałtowny wzrost gospodarczy, który wydźwignął 90% światowej populacji z ubóstwa. Pamiętajmy, że do roku 1800 około 95% światowej populacji żyło w skrajnym ubóstwie, a liczba ta spadła do 5% do roku 2020, przed pandemią. Wniosek nasuwa się sam. Kapitalizm wolnego handlu jako system gospodarczy jest jedynym instrumentem, jaki mamy, aby położyć kres głodowi, ubóstwu i skrajnemu ubóstwu na całej naszej planecie.

Milei ma rację: zanim zaczął się kapitalizm, 90 procent światowej populacji było pogrążone w skrajnym ubóstwie. Dziś, według danych Banku Światowego, jest to zaledwie 8,5 proc. A największy spadek nastąpił w ciągu ostatnich kilku dekad!

Teza 2: Przeciw „sprawiedliwości społecznej” i mentalności o sumie zerowej

Milei wyjaśnia, że redystrybucja nie jest sposobem na rozwiązanie problemów społecznych, a jedynie tworzy nowe problemy. Antykapitaliści myślą w kategoriach sumy zerowej – wierzą, że należy rozdzielić z góry określony tort ekonomiczny, podczas gdy w rzeczywistości chodzi o to, aby zwiększać rozmiarytego tortu.

Milei: „Problem polega na tym, że „sprawiedliwość społeczna”wcale nie jest sprawiedliwością  – i nie przyczynia się do – ogólnego dobrobytu… Ci, którzy promują sprawiedliwość społeczną, wychodzą z założenia, że cała gospodarka jest tortem, który można podzielić w różny sposób, ale ten tort nie jest dany raz na zawsze. To bogactwo, które jest generowane w tym, co IsraelKirzner, na przykład, nazywa procesem odkrywania rynku. Jeśli towary lub usługi oferowane przez firmę nie są pożądane, firma upadnie, chyba że dostosuje się do wymagań rynku. Jeśli zrobią produkt dobrej jakości w atrakcyjnej cenie, dobrze sobie poradzą i wyprodukują więcej. Tak więc rynek jest procesem odkrywania, w którym kapitaliści znajdą właściwą ścieżkę, idąc naprzód.

Teza 3: Socjalizm nigdy nie poprawił życia ludzi – ma na sumieniu 100 milionów zmarłych

Tak wiele wariantów socjalizmu zostało wypróbowanych w tak wielu krajach – w Związku Radzieckim był on inny niż wersja w Jugosławii, w NRD był inny niż wersja w Polsce, w Chinach i Albanii był inny niż wersja w Rumunii, a w Wenezueli był inny niż wersja w Korei Północnej – ale nigdzie socjalizm nie poprawił życia ludzi. Ponad 100 milionów ludzi zginęło w wyniku eksperymentów socjalistycznych, z czego 45 milionów w samych Chinach w latach 1958-1962 w największym socjalistycznym eksperymencie w historii ludzkości, „Wielkim Skoku Naprzód” Mao.

Milei: „Nigdy nie należy zapominać, że socjalizm jest zawsze i wszędzie zubożającym zjawiskiem, które zawiodło we wszystkich krajach, w których został wypróbowany. To była porażka ekonomiczna, społeczna i kulturowa, a także wymordowała ponad 100 milionów istnień ludzkich”.

Teza 4: Zachód jest zagrożony przez nowoczesny socjalizm

Najważniejsza jest czwarta teza: Zachód jest zagrożony przez socjalizm. Milei odpiera zarzut, że dziś, podobnie jak w przypadku klasycznego socjalizmu, nie chodzi o nacjonalizację środków produkcji. Z jego obserwacji wynika, że dziś nie jest to już konieczne. Wolny rynek jest coraz bardziej dławiony przez interwencje rządowe, nadmierne regulacje, podatki i politykę banków centralnych. Środki produkcji lub nieruchomości mogą pozostać własnością prywatną na papierze, ale pozostaje tylko formalny tytuł prawny, ponieważ domniemany właściciel coraz bardziej traci kontrolę nad swoim majątkiem, ponieważ państwo mówi mu, co ma z nim robić (a czego nie).

Milei: „Niestety, Zachód już zaczął podążać tą drogą. Wiem, że dla wielu może to zabrzmieć śmiesznie sugerować, że Zachód zwrócił się ku socjalizmowi, ale jest to śmieszne tylko wtedy, gdy ograniczysz się tylko do tradycyjnej ekonomicznej definicji socjalizmu, która mówi, że jest to system gospodarczy, w którym państwo jest właścicielem środków produkcji. Moim zdaniem definicja ta powinna zostać zaktualizowana w świetle obecnych okoliczności. Dzisiaj państwa nie muszą bezpośrednio kontrolować środków produkcji, aby kontrolować każdy aspekt życia jednostek. Dzięki takim narzędziom, jak drukowanie pieniędzy, dług, subsydia, kontrolowanie stóp procentowych, kontrola cen i regulacje mające na celu skorygowanie tak zwanych niepowodzeń rynkowych, mogą kontrolować życie i losy milionów ludzi.

Teza 5: Przedsiębiorcy powinni zacząć się bronić

Milei kończy apelem do przedsiębiorców, którzy zbyt często oportunistycznie naginają się do ducha czasu i do politycznie potężnych. Nie powinni już dać się zastraszyć politykom, powinni być dumni i zacząć walczyć. A jedno z jego ostatnich zdań brzmi: Państwo nie jest rozwiązaniem, państwo jest problemem. Chciałbym to ująć w ten sposób: kapitalizm nie jest problemem, jest rozwiązaniem.

Milei: „Dlatego, na zakończenie, chciałbym zostawić wiadomość dla wszystkich ludzi biznesu tutaj i dla tych, którzy nie są tu osobiście, ale śledzą z całego świata. Nie dajcie się zastraszyć ani kaście politycznej, ani pasożytom, którzy żyją z państwa. Nie poddawaj się klasie politycznej, która chce tylko utrzymać się przy władzy i zachować swoje przywileje. Jesteście dobroczyńcami społecznymi, bohaterami, twórcami najbardziej niezwykłego okresu dobrobytu, jaki kiedykolwiek widzieliśmy. Niech nikt nie mówi ci, że twoje ambicje są niemoralne. Jeśli zarabiasz pieniądze, to dlatego, że oferujesz lepszy produkt w lepszej cenie, przyczyniając się w ten sposób do ogólnego dobrego samopoczucia. Nie poddawaj się natarciu państwa. Państwo nie jest rozwiązaniem. Państwo jest problemem samym w sobie”.

Artykuł w dniu 19 stycznia 2024 w wersji angielskiej ukazał się na portalu townhall.com https://townhall.com/columnists/rainerzitelmann/2024/01/19/javier-mileis-groundbreaking-speech-in-davos-n2633842