Techniki propagandowe… To co przekonujące nie musi być prawdziwe

PAFERE WIDEO

Obrona przed propagandą i manipulacją nie jest rzeczą prostą, jednak nie niemożliwą. Próbował nas o tym przekonać jakiś czas temu prof. Jakub Lichański. W rozmowie z prezesem PAFERE Janem Kubaniem mówił: “Jeśli osoba, która dopuszcza się manipulacji darzona jest przez nas szacunkiem, jest dla nas autorytetem, wówczas niezwykle trudno jest się bronić. Jeśli jednak mamy jakieś wątpliwości, zaciskamy zęby i badamy źródło autorytetu. Czy autorytet może być dla mnie źródłem oraz czy źródło, na które on się powołuje, naprawdę jest wiarygodne”. Według prof. Lichańskiego trudnością w obronie przed propagandą jest to, iż zbadanie źródła zwykle wymaga czasu, którego wielu z nas często brakuje.

Ale od czegoś trzeba zacząć. Jeśli mamy się przed czymś bronić powinniśmy najpierw poznać z czym mamy do czynienia i jak „to coś” próbuje nas omotać. Fundacja PAFERE podjęła się przetłumaczenia na język polski hasła z Wikipedii: „Techniki propagandowe”. „Do generowania propagandy wykorzystuje się szereg technik opartych merytorycznie na manipulacji i technikach manipulacji. Wiele z tych samych technik można zaklasyfikować jako techniki manipulacji, ale również i błędy logiczne, ponieważ propagandziści używają argumentów, które – choć czasem przekonujące – niekoniecznie muszą być prawdziwe” – czytamy w opisie hasła. Jak można zdefiniować propagandę? Według Gartha S. Jowetta i Victorii O’Donnell rozumie się ją jako „celową, systematyczną próbę kształtowania postrzegania, manipulowanie poznaniem, a także bezpośrednie działania w celu uzyskania reakcji pożądanej przez propagandzistę”. Manipulację i propagandę wykorzystuje się m.in. w mediach, z czym stykamy się chyba najczęściej. Henry T. Conserva zebrał 89 technik propagandowych i sklasyfikował je w ramach siedmiu następujących typów:

1. Stosowanie błędnej logiki
2. Erystyczne wybiegi i dywersja
3. Odwoływanie się do emocji
4. Używanie fałszu i oszustwa
5. Gra na ludzkich skłonnościach behawioralnych i ograniczonych zdolnościach wnioskowania
6. Stosowanie propagandowego stylu mówienia lub pisania
7. Argumentowanie na zasadzie „zdrowego rozsądku”

Ad hominem, ad nauseam, agenda-setting, argumentum ad metum, argumentum ad populum… To tylko niektóre z technik wykorzystywanych w propagandzie i perswazji. Zachęcamy do zapoznania się z ich charakterystykami opisanymi na Wikipedii. Mamy nadzieję, że okażą się one pomocne i wielu z nas nieco ostrożniej zacznie podchodzić chociażby do przekazów medialnych, serwowanych nam każdego dnia w olbrzymich ilościach.

Osoby chętne do edytowania i redagowania Wikipedii prosimy o kontakt na adres: pafere@pafere.org