Steve Forbes: „Donald Trump powinien obejrzeć ten film.”
Film o cudzie gospodarczym Wietnamu zdobywa nagrodę na Festiwalu Filmowym ANTHEM w Palm Springs
Nowy film Vietnam – BeatingPoverty with Market Economy– „Zwalczanie biedy gospodarką rynkową” (https://www.youtube.com/watch?v=GB7qaRNaIr8) zdobył nagrodę „Najlepszy Międzynarodowy Film Dokumentalny” na Festiwalu Filmowym ANTHEM w Palm Springs 14 czerwca 2025 roku.
ANTHEM Film Festival to największy na świecie festiwal filmów libertariańskich; tegoroczna edycja przyciągnęła 2 000 uczestników. Producentami filmu są Tomasz Agencki i Rainer Zitelmann, a prezentowali go amerykański ekonomista prof. Mark Skousen oraz Steve Forbes, wydawca magazynu FORBES.
Steve Forbes powiedział: „Donald Trump powinien obejrzeć ten film.” Niektórzy twierdzą, że Trump groził innym krajom wysokimi cłami tylko po to, by ostatecznie wynegocjować niższe. „Groził Wietnamowi 46-procentowymi cłami, ale Wietnam odpowiedział ofertą zerowego cła wzajemnego. Dlaczego Trump z tego nie skorzysta?” – pytał Forbes, który jest ostrym krytykiem polityki celnej Trumpa.
Film pokazuje, jak Wietnam – niegdyś najbiedniejszy kraj świata – obniżył poziom ubóstwa z 80 procent na początku lat 90. do 3 procent obecnie. Na początku lat 90. produkt narodowy brutto per capita wynosił zaledwie 98 dolarów rocznie – mniej niż w Somalii czy Sierra Leone. Dziś Wietnam należy do najbardziej dynamicznych gospodarek świata. I choć kraj ten nadal określa się jako „socjalistyczny”, jego przepis na sukces opiera się na wyraźnie kapitalistycznych zasadach.
Pod koniec lat 80. Wietnam rozpoczął program reform gospodarczych znany jako ĐổiMới, co oznacza „odnowa” lub „renowacja”. Reformy wprowadziły prawo własności prywatnej, otworzyły gospodarkę na inwestycje zagraniczne i wprowadziły rynkowe reformy w wielu sektorach. Od 1995 roku żaden kraj o podobnej wielkości nie zdobył tylu punktów w Indeksie Wolności Gospodarczej Fundacji Heritage, co Wietnam.
Film przedstawia kilku odnoszących sukcesy przedsiębiorców, m.in. KaoSeuLuca – założyciela najbardziej znanej sieci piekarni w Wietnamie. Luc pochodzi z Kambodży i cudem uniknął śmierci w czasach reżimu Czerwonych Khmerów w latach 70. „Byłem na liście śmierci w Kambodży. Przyjechałem do Wietnamu bez pieniędzy, bez znajomości, nie znając języka” – wspomina dziś odnoszący sukcesy przedsiębiorca.
W filmie występują również XuanPhuong – czołowa producentka kadzidełek w Wietnamie – oraz przedsiębiorca NguyenQuocThong. Wszyscy podkreślają, że przedsiębiorcy i ludzie bogaci cieszą się w Wietnamie dużym szacunkiem. Potwierdzają to badania społeczne, które pokazują, że zazdrość społeczna w Wietnamie jest bardzo niska – znacznie niższa niż w wielu krajach europejskich.
Obok reform gospodarczych sukces Wietnamu wynika również z kultury i specyficznego podejścia do życia. Mimo że kraj ten przez ostatnie stulecie był wyniszczany przez wojny z Amerykanami, Chińczykami, Japończykami i Francuzami, Wietnamczycy nie obwiniali innych narodów za swoje cierpienia. Szukali przyczyn własnej biedy wewnątrz kraju. Jak pokazują badania opinii publicznej i rozmowy przeprowadzone w filmie – Amerykanie cieszą się dziś w Wietnamie bardzo dobrą opinią, mimo dramatycznej wojny między tymi krajami.
Cztery lekcje dla innych krajów:
Czego mogą nauczyć się kraje rozwijające od Wietnamu?
- Jedyną drogą wyjścia z ubóstwa jest więcej kapitalizmu, nie pomoc rozwojowa.
- Inwestycje zagraniczne, wolny handel i globalizacja są bardzo korzystne dla biednych krajów – nie szkodliwe.
- Gdy przedsiębiorcy i bogaci ludzie są postrzegani jako wzorce do naśladowania, a nie kozły ofiarne, inspiruje to społeczeństwo i wspiera odbudowę gospodarki.
- Ta sama zasada dotyczy krajów i jednostek: jeśli obwiniasz innych za swoje problemy i nie szukasz przyczyn porażek w sobie – nigdy nie osiągniesz sukcesu.
Tak – nierówności w Wietnamie wzrosły w wyniku reform wolnorynkowych, ale Wietnamczycy nie uważają tego za poważny problem. Ich głównym celem jest pokonanie biedy, a nie dążenie do większej równości.
Politycznie Wietnam wciąż pozostaje państwem jednopartyjnym z ograniczoną wolnością słowa. Gospodarczo jednak odszedł od tradycyjnych zasad socjalizmu. Obciążenia podatkowe i wydatki publiczne są tam znacznie niższe niż w większości krajów zachodnich.
Film powstał na podstawie książki How Nations Escape Poverty, która w tym roku została nominowana do prestiżowej Nagrody Książkowej Hayeka, przyznawanej przez Manhattan Institute.
Film jest dostępny na YouTube z napisami w dziesięciu językach:
https://www.youtube.com/watch?v=GB7qaRNaIr8
